Dominik Piechota

DOMINIK PIECHOTA: Wrócił pan do Zagłębia, ale mam wrażenie, że po pół roku gry o utrzymanie zaczynacie totalnie od zera. Jakby latem na nowo rozpoczynał się proces budowania drużyny.

PIOTR STOKOWIEC: Może nie od zera, ale rzeczywiście znów dużo pracy jest do wykonania, bo latem przeprowadziliśmy małą rewolucję personalną w składzie. Pamiętajmy, że odeszło aż 13 zawodników: Hładun, Balić, Chancellor, Šćekić, Wójcicki, Baszkirow, Żiguljew, Szysz, Poręba, Daniel, Podliński, Zajíc i Sypek. Do tego mamy dwie poważne kontuzje Żubrowskiego i Živca. To rzeczywiście sporo zmian. Ale taka jest specyfika tego zawodu. Przychodząc do Zagłębia, zgodziłem się na wzięcie udziału w takim projekcie i podpisanie się pod nim. Trzeba mieć tego świadomość: umieścić cały projekt w pewnej czasoprzestrzeni, podzielić na etapy i przejść do realizacji. A to wymaga konsekwencji. Pierwszą częścią było utrzymanie w Ekstraklasie, czyli cel krótkoterminowy. Teraz przechodzimy do odbudowywania marki klubu i zbudowania solidnej drużyny.

Ostatnie pół roku dało wam inne spojrzenie na budowę kadry? Wiele zagranicznych ruchów zawiodło jak Chancellor czy Šćekić. To nie dało do myślenia, aby skręcić w bardziej polskim kierunku?

Proszę pamiętać, że byliśmy w bardzo trudnej sytuacji. Nie sądziłem, że znajdziemy się w aż tak trudnej. Przychodząc do klubu, miałem jednego stopera Kacpra Lepczyńskiego z rocznika 2001, mającego 3-4 występy w ekstraklasie. I jeszcze Balicia, którego bardziej można przypisać do lewej defensywy. To było wszystko. Zawodnicy typu Simić, Pantić czy Soler zimą nie przyjechali w ogóle do klubu. Wiedzieliśmy, że trzeba z nich zrezygnować i rozwiązać kontrakty. Nie jest łatwo zatrudnić solidnego stopera czy napastnika w zimowym oknie transferowym. Musieliśmy działać i ryzykować. Podejmować jakieś decyzje. To byli gracze ze świetnymi CV i w pewnym momencie się nawet sprawdzali, ale uznaliśmy, że to nie to. Z nimi w pierwszym składzie mieliśmy serię 3 meczów bez straconej bramki. Sumarycznie jednak te transfery nie wypaliły. Sprawdziliśmy krótkoterminowo, jak wyglądają, ale skoro była furtka, aby wypisać się z tego układu, skorzystaliśmy z niej. Nie byli źli, ale obraliśmy inną drogę. Utrzymanie wiele nas kosztowało, nawet nie spodziewałem się, że będzie kosztowało aż tyle.

Każdy trener ma swój plan i pomysł na grę, które realizuje się przyjemnie wtedy, kiedy idzie. Można o tym w ogóle myśleć, gdy dochodzi presja gry o utrzymanie i pilna potrzeba wyniku? Czy kiedy brakuje punktów, nie ma miejsca na budowę i liczy się wyłącznie rezultat?

Nauczyło nas to, że szatnia ma swoje reguły, rządzi się konkretnymi prawami. Mocne szatnie to takie, które są wyselekcjonowane, pracujące razem od dłuższego czasu. Trzeba tam dopasować wiele elementów, każdy musi mieć swoją rolę do odegrania. Nie może być w niej za dużo przypadku. U nas wiadomo było, że wielu graczy po sezonie odejdzie, wielu młodych zawodników pierwszy raz mierzyło się z taka presją walki o utrzymanie. Do tego pojawili się nowi obcokrajowcy. Szatnia musi mówić jednym, piłkarskim językiem, ale to jest proces, to musi potrwa. Nie było czasu na ćwiczeniu team buildingowe, ani na zrobienie atmosfery. Dzisiaj podstawowym problemem każdego zespołu jest komunikacja, bo świat się zmienia. Zawodnicy częściej komunikują się za pośrednictwem social mediów i komunikatorów, niż rozmawiają ze sobą. Trener musi umieć to dostrzec. Nowe pokolenie nie jest lepsze ani gorsze, po prostu inne i powinniśmy się do tego dostosować. Umieć połączyć różne światy, aby stworzyć z nich drużynę idącą w jednym kierunku. To wymaga czasu. Tworzyłem taką szatnię w Lubinie za pierwszym razem, zajęło nam to cztery lata, ale stworzyliśmy świetną atmosferę, co pokazywał choćby film dokumentalny nagrywany podczas pucharowej przygody. W Lechii tak samo – skończyło się medalami, Pucharem Polski i Superpucharem.

Najważniejsze to trafić z doborem odpowiednich ludzi?

Tak, ale to jest trudna sztuka. Nie zawsze trafi się od razu z zagranicznymi piłkarzami. Jest wiele danych pokazujących grę zawodnika, możemy go obejrzeć w akcji na boisku, przejrzeć osiągnięcia, ale niewiele jest danych mówiących o kompetencjach miękkich, np. umiejętności aklimatyzacji czy jego cechach psychologicznych. Ale ten aspekt mentalny jest bardzo ważny. W pewnym momencie naszym największym problemem było dotarcie do głów piłkarzy i stworzenie zespołu. Nie tylko Zagłębie na to cierpiało, bo również Śląsk czy Wisła Kraków, gdzie mieli świetnych graczy, ale nie mieli drużyny w tym konkretnym momencie. To kwestia czasu, aby ją stworzyć, ale czasu nie było. To największy deficyt w pracy trenera – czas. Przez jego brak powstaje nerwowość, ruchy, poszukiwania. Największą sztuką jest dotarcie do głów piłkarzy, zwłaszcza na poziomie ekstraklasy. Trochę nam to zajęło, ale finalnie się udało.

Latem szczególną uwagę przywiązaliście do budowania klimatu wewnątrz grupy. Mnóstwo metod, aby ci chłopcy lepiej się poznali i zrozumieli.

Absolutnie nie chciałbym się wychwalać, ale mam sporo do powiedzenia w kwestii budowania relacji. Wspólnie z Łukaszem Smolarowem i Pawłem Habratem stworzyliśmy publikację „Przygotowanie psychologiczne w piłce nożnej” do Narodowego Modelu Gry. Zebraliśmy wszystko, ponazywaliśmy hasła, uporządkowaliśmy wiedzę i dziś każdy trener może z tego skorzystać. Materiał do książki zbieraliśmy przez 10 lat, to duży bagaż doświadczeń. Nie ma tam gotowych recept, ale jest usystematyzowanie wiedzy. W Zagłębiu też musieliśmy poznać piłkarzy, aby zaczęli ze sobą współpracować. Nieporozumień było dużo, szczególnie w defensywie, gdzie traciliśmy największą liczbę bramek samobójczych. To wszystko powodowało, że utrzymanie było jeszcze trudniejsze: 8 zawodników wiedziało, że zmienią klub, sytuacja kontraktowa w drużynie była nie do końca stabilna, pojawiło się wielu nowych graczy z umowami zawartymi na krótki czas. Typowy „składak”, z którego tu i teraz należało stworzyć drużynę. Musieliśmy wspiąć się na wyżyny, aby to jakoś pozbierać bo najważniejszy był cel. Czyli utrzymanie w Ekstraklasie. Co wykonaliśmy dwa kroku do przodu, to cofaliśmy się o trzy, więc początkowo było to bardzo frustrujące. Dochodziły kontuzje, przypadki covida, różne sploty okoliczności. To niby chleb powszedni dla trenera, ale trzeba było budować w takich warunkach.

W tych decydujących kolejkach były dylematy pokroju: dać starszego albo młodszego, wystawić Polaka albo obcokrajowca? Myśleliście o tym, kto bardziej zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji i zagrożenia spadkiem?

Jak najbardziej i to było myślenie przez 24 godziny na dobę! Początkowo próbowaliśmy postawić na doświadczenie zawodników zagranicznych, ale w pewnym momencie postawiliśmy na polską szatnię i lepszą komunikację na boisku, bo zwyczajnie brakowało zrozumienia. Zamiast Chancellora wyszedł Aleks Ławniczak, zamiast Scekicia wstawiliśmy Porębę, zamiast Dienga zaczął grać Chodyna przesunięty do linii pomocy. Wypadł Hinokio z powodu kontuzji, ale wtedy wskoczył Starzyński. I ta drużyna złapała w decydującym momencie właściwy rytm. No i zaczęła ze sobą rozmawiać.

Ważnym momentem była odprawa, jaką przeprowadziliśmy w hotelu w Radomiu, gdzie po meczu z Lechią Gdańsk mieliśmy trzy mecze bez wygranej. Najgorsza była frustracja, że na boisku w sumie dobrze funkcjonujemy, ale nie ma wyników. Chodziło o to, aby takiemu myśleniu nie ulec, żeby być konsekwentnym, żeby przekonać drużynę, że jesteśmy dobrzy, podnieść samoocenę i ośmielić tych piłkarzy. Nie mogłem być w Radomiu (wygrana 6:1 - przyp. red.) na ławce, bo byłem wówczas zawieszony, ale za to w hotelu zrobiliśmy naprawdę fajną odprawę. Padło sporo szczerych, męskich słów. Dotarliśmy do wnętrza i głęboko dotknęliśmy siebie samych.

Wiedzieliście, że to może przynieść taki efekt?

Tu nie ma reguły, w tym wypadku trafiliśmy głównie do głów Polaków, a potem zagraliśmy świetne spotkanie. Trener musi znać swój zespół, aby nie popełnić większych błędów i nie mieć dylematów. Dla mnie nie ma podziału na starych i młodych, Polaków i obcokrajowców, ja dzielę zawodników na gotowych i niegotowych. Podobną sytuację miałem w Lechii Gdańsk, ale miałem doświadczenie w wychodzeniu z momentów kryzysowych. Były dwa wyjścia: albo diametralnie coś zmienić jak na przykład system gry i przemieszać w składzie, albo być konsekwentnym w przekonaniu, że skoro dobrze pracujesz to wyniki przyjdą, potrzeba tylko czasu. Wtedy zmieniasz niewiele, nie szukasz czegoś innego na siłę, bo to niepotrzebne. Trzeba pozostać wiernym sobie i swoim przekonaniom. Trener jako lider nie może pokazać, że nie wie, jak czegoś dokonać albo że się waha, bo zarazi tą niepewnością zawodników. Trzeba być pewnym i przekonywać piłkarzy by poszli za trenerem. Pamiętam taką odprawę i konferencję na Lechii, gdy powiedziałem, że to ja znam drużynę najlepiej i to ja wiem jak wyprowadzić ją z kryzysu. I tak rzeczywiście było, wyprowadziłem zespół z dużego dołka. Bo to jest ważne w naszej pracy: w trudnych momentach mieć plan, wierzyć w niego, ale też mieć pomysł na komunikację wewnątrz (do drużyny) jak i na zewnątrz. Tak by to dobrze sprzedać w mediach, aby kibice i drużyna wiedzieli co się dzieje. Co ważne, takie trudne doświadczenia bardzo budują trenera. Pamiętam, że w Polonii też byłem w trudnej sytuacji ze zmianami właścicielskimi i ciągłymi perypetiami finansowymi. Już wtedy potrafiłem się odnaleźć, bo z drużyny grającej za darmo stworzyłem ekipę walczącą o puchary.

Jak wtedy reagować? Próbować rozluźnić sytuację albo zbić napięcie?

Być szczerym w swoich działaniach. Na pierwszych treningach w Polonii musiałem wyrzucać zawodników, z zajęć, bo byli tak sfrustrowani, że dochodziło do rękoczynów. Z niektórymi jednak do dzisiaj mam dobry kontakt, np. z Dwaliszwilim, Todorowskim, Wszołkiem. Ale musiałem wtedy pilnować dyscypliny twardą ręką. Najtrudniejsze jest wyznaczenie granicy, do kiedy być kolegą i partnerem, a od kiedy przełożonym. Dochodziło do zmiany właściciela i oznajmiłem wszystkim, że ja nie dam zawodnikom pieniędzy, bo ich nie mam. Ale mogę im dać najlepszy trening, aby się wypromowali. Tylko tyle i aż tyle. Musiałem im powiedzieć, co ja mogę zrobić i co im dać, a na co nie mam wpływu. Panowie, wsiadamy na statek pod banderą Polonii Warszawa i płyniemy. Zobaczymy dokąd. Jak będziemy dmuchać w jednym kierunku w żagle, to przynajmniej nie zatoniemy. Pieniędzy nie będzie, ale sportowo musimy pokazać, co potrafimy. Niektórzy obcokrajowcy odeszli, bo tego nie rozumieli. Ale kosztem np. Caniego wypłynął Teodorczyk czy Wszołek. Pokazali się Gołębiewski czy Pazio. Stworzyliśmy świetną atmosferę, zresztą powstał o tym film „Kasa będzie jutro”. Wtedy właśnie użyłem kompetencji miękkich, które musi posiadać dobry trener. Przyjacielskie relacje z tamtych czasów przetrwały do dzisiaj.

Czyli najważniejsze to dotrzeć do ludzi i odnaleźć się w konkretnym kontekście.

W każdym klubie podpisujesz się pod określonym projektem i musisz być mu wierny. W danym momencie ktoś do niego pasuje, a ktoś przestaje pasować. I mimo że kogoś szanujesz czy lubisz, to czasem z niektórymi trzeba się żegnać. Trzeba umieć dostrzec, kiedy sytuacja w relacjach się zmienia, kiedy potrzeba szerszego sztabu, kiedy większej motywacji, kiedy nowej energii w grupie, aby nie popadać w rutynę i cały czas mieć paliwo do działania. Tak samo jest teraz w Lubinie. Przyszło wiele nowych twarzy, grupa bardzo młodych utalentowanych graczy, do której dołączamy doświadczonych, na tyle na ile pozwala na to budżet. Ale w pierwszej kolejności mamy świetną młodzież: jedną z najlepszych akademii w Polsce z mistrzostwem U-17 czy U-18, a także awansem rezerw do II ligi na poziom centralny. Uczestniczę w tym procesie, bo to też jest też w moim DNA, nie tylko klubu. Zawsze lubiłem stawiać na młodych polskich zawodników, ale oczywiście muszą być gotowi do gry. Nie jesteśmy do niczego zobligowani. Najważniejsze to wprowadzać juniorów do dużego futbolu mądrze.

Ale wokół Zagłębia często był klimat presji i obowiązku wystawiania kilku młodych graczy w jedenastce. Nawet podświadomie będzie na panu ciążyć ta presja, bo zawsze ktoś przypomni sukcesy juniorów albo osiągnięcia w CLJ-ce.

Nie wiem, jak było wcześniej, ale ja nigdy nie miałem takich nacisków ani sztucznych zapisów w kontrakcie. Ja stawiam na młodzież z przekonania, nie trzeba mnie do tego zmuszać. Taką mam filozofię trenerską, taką misję, choć to może zbyt duże słowo. Ważne by w konsultacji z przełożonymi w klubie odpowiednio dobrać cele drużyny, tak aby były ambitne, ale zarazem realistyczne. Aby nie budować ich na oczekiwaniach, tylko na ambitnej, realnej wartości klubu. Aby nie były frustrujące przy niepowodzeniach i nie zabijały motywacji, tylko stawały się realne do osiągnięcie. Ważne też jest rozliczanie z ich realizacji i mówienie o tym kibicom. Oni sami potrafią ocenić potencjał drużyny. Zawsze lubiłem dawać szansę młodym i tak będzie teraz. Nie zamykamy się jednak na doświadczenie, bo tacy gracze również są potrzebni. Nie da się przeskoczyć z gimnazjum na uniwersytet, ale na szczęście młodzi mają u nas rezerwy na poziomie centralnym w II lidze, co też będzie świetnym przetarciem i szansą na zdobywanie doświadczenia. Skoro udało mi się tutaj znaleźć Jachów, Piątków, Jagiełłów czy Kubickich, odbudować Dąbrowskiego albo Świerczoka, to tak samo będzie teraz.

Domyślam się, że 32-letniego Arkadiusza Woźniaka ściągaliście nie jako gwiazdę, ale właśnie ze względu na niesamowity wpływ na grupę. Jesteście drugą najmłodszą ekipą w lidze, do tego bardzo polską i nastawioną na wychowanków, więc potrzebują jakiegoś wzorca. Kierunek jest dość jasny.

Przepraszam jeśli to nieskromnie zabrzmi, ale wiem, co robię. Wiem, czego potrzeba młodym piłkarzom. Arek jest fajnym spoiwem, który wiąże starszy świat z tym młodszym. Do tego nie najgorzej prezentuje się sportowo. Od drużyny zawsze wymaga się 100 procent, niektórzy przyczyniają się do włożenia w nią 60 procent, a inni wypełniają te mniejsze 2-3 procenty, czasem robią to ludzie ze sztabu albo pracujący wokół zespołu, ale wszyscy pracujemy na całość. Niektórzy nie odgrywają pierwszoplanowych ról, ale są bardzo istotni dla funkcjonowania szatni. Wiem, z czego drużyna powinna się składać. Nigdy nie tolerowałem pozorowania ani udawania. Liczy się solidna praca. Widzę tu nowe pokolenie Zagłębia, o którym jeszcze będzie głośno. Widzę, jak pracują i jakie będą mieć możliwości. Ekstraklasa już w tym sezonie usłyszy o kilku piłkarzach Zagłębia, a świadczą o tym powołania do reprezentacji młodzieżowych. W U-21 ostatnio mieliśmy czterech graczy, w młodszych rocznikach są kolejki. Młodzieżowe kadry stoją zawodnikami Zagłębia. Zawód trenera i perspektywę polskiej piłki postrzegam właśnie przez rozwijanie młodych graczy.

Tych zmian nie dokonujecie jedynie wśród piłkarzy, ale też na poziomach wyżej.

Udało nam się ciekawie rozwinąć sztab szkoleniowy. Co prawda odszedł mój wieloletni asystent Łukasz Smolarow, który będzie chciał podążać własną drogą trenerską, ale wzięliśmy trenerów z akademii, którzy będą działać na zasadzie hybrydy łączącej akademię z pierwszym zespołem. Jak to wygląda konkretnie? Np. Jarkowi Bako pomaga młody trener Tomek Król, który jest edukatorem w szkole bramkarzy PZPN-u. Emil Nowakowski, z którym kiedyś graliśmy razem, zajmuje się techniką indywidualną. W przygotowaniu fizycznym Mariusz Szymkiewicz ma do współpracy Rafała Mazura. To ma stworzyć solidne fundamenty na poziomie przygotowania motorycznego, techniczno-taktycznego i mentalnego, gdzie pracujemy z Pawłem Habratem. To od razu sprawia, że młodzi gracze mają łatwiej, przechodząc tu z CLJ-ki czy II drużyny, skoro ich trenerzy są zarówno w pierwszej ekipie, jak i najstarszych grupach akademii.

Widzę to takie hasło przewodnie, aby pomieszać młodość i doświadczenie na każdej płaszczyźnie.

Zadaniem trenera-lidera jest skoordynowanie działań szkoleniowych w klubie. Stworzenie pomostu między doświadczeniem a nowoczesnością, bo my też bazujemy na InStacie czy dronach, tak jak akademia. To fajne połączenie dwóch światów. Dobrym przykładem jest Jarek Bako, który ma 35 występów w kadrze, mistrzostwo Polski, Puchar Izraela, mistrzostwo Turcji. Jest przedstawicielem starej szkoły trenerskiej, zna zapach szatni, ale działa z nim młodszy Tomek Król, który stażował w Crystal Palace w Anglii. Jarek jest otwarty choćby na nowe technologie, naturalnie młodzież radzi sobie z nimi lepiej, bo ma do tego smykałkę, ale połączenie tych światów przy odpowiednich proporcjach daje świetne efekty. Chodzi też o to, aby nie było przerostu nad treścią. Chcę prowokować ten miks, ale też czuwać nad nim. Na obozie w Opalenicy mieliśmy 15 zawodników w 26-osobowej kadrze urodzonych w 2001 roku lub młodszych. I ja przygotowuję taką drużynę i nie boję się żadnego przeciwnika. Mamy doświadczonych graczy jak Jarek Jach czy Damjan Bohar, udało się też przeprowadzić wartościowy transfer Marko Poletanovicia, jest Arek Woźniak czy Tomek Makowski, który dla mnie jest młodym, ale już doświadczonym piłkarzem. Nikogo się nie boję i chcę pokazać tych młodych światu. Jeśli się uda, będziemy jeszcze ściągać wartościowych graczy, ale na pewno nie średnich. Bo chcemy budować tych, których już mamy, a akademia daje odpowiedni poziom.

Na jakie cechy patrzycie, kiedy szukacie piłkarzy? Słyszałem, że dla pana ważniejsze jest czasem zaangażowanie i poświęcenie, sam etos pracy, niż stricte umiejętności techniczno-taktyczne. Przede wszystkim charakter.

Ja widzę swój zawód tak, że aby rozwijać zawodników i drużynę, to trzeba przede wszystkim grać w piłkę. Trzeba posiadać piłkę i coś kibicowi proponować. I w tę stronę idziemy. Ale czasem trzeba też być pragmatycznym, żeby wygrywać mecze. Zgubny romantyzm też nie jest dobry, bo frustruje zawodników. Trzeba wychowywać zwycięzców, z silną mentalnością, z wielką ambicją. Myślę, że to jest w moim DNA. Takim byłem piłkarzem i taką mam osobowość. Sam grałem kontaktowo i chcę, aby tak grali moi piłkarze. Trochę występowałem w Skandynawii, jeździłem na staże do klubów angielskich, bo podoba mi się mocny, silny, bezpośredni styl. Różnica umiejętności w klubach ekstraklasy jest bardzo podobna, więc przestrzegam graczy, abyśmy zgubnie nie uwierzyli, że samymi umiejętnościami jesteśmy w stanie wygrać mecz. Różnice są zbyt małe. Trzeba być maksymalnie zaangażowanym, skoncentrowanym, agresywnym i popracować na ten sukces, a dopiero później dołożyć wartości piłkarskie. Po pierwsze praca i agresywność, po drugie jakość. Te proporcje trzeba zachować, bo inaczej może nas to zgubić. Ale trzeba również grać w piłkę i na pewno moi zawodnicy nie będą tylko wykopywać do przodu, aby wygrywać mecze. Po prostu bez twardej gry nie będzie wysokiego poziomu i dobrych wyników.

Tu rodzi się wyzwanie, bo macie jedną z najzdolniejszych młodzieży w Polsce, ale piłka juniorska i seniorska to dwie różne dyscypliny. Muszą dostać trochę po tyłku, zanim pokażą, co potrafią.

Zawsze zostawiam po sobie drużyny z zębem, z charakterem, z jajem, ułożone i niezaśmiecone. Nie przypominam sobie, abym zostawił jakąś w kryzysie. One zawsze mają dobrą organizację. Tak zawsze jest i tak będzie, bo to mój fundament. Później można dokładać do tego swoją świeżą myśl szkoleniową i zawodników, którzy podniosą wartość drużyny. Celem trenera jest wykorzystanie potencjału klubu i poprzez to powinien być oceniany. Bo nie każdy ma drużynę na walkę o mistrzostwo Polski.

Macie jakiś konkretny cel na starcie ligi z tak młodą ekipą?

Na pewno jesteśmy na etapie budowania solidnej drużyny. Chcielibyśmy wrócić do pierwszej piątki, włączyć się do gry o coś więcej, odbudować markę Zagłębia Lubin, chociaż – szczerze mówiąc – to nie będzie łatwe przy tylu odejściach, jakie nastąpiły w ostatnim okienku transferowym. Jeszcze raz podkreślę: budowa drużyny to proces. Potrzebny jest czas. Mamy graczy do wprowadzenia, do odbudowy, ale też wierzymy w swoją pracę. Może jeszcze wyselekcjonujemy kogoś, kto podniesie wartość zespołu. Na końcu całego procesu mierzymy w bezpośrednią walkę o europejskie puchary, ale nie podam na realizację tego planu konkretnych ram czasowych. Jest na to zbyt wcześnie. Chciałbym, aby to już było teraz i na pewno robię wszystko, ale trudno się zadeklarować, biorąc pod uwagę tak młodą drużynę. Jasne jest jednak, że od początku gramy o pełną pulę, stawiamy sobie ambitne cele. Sam jestem ciekaw potencjału tworzonego zespołu. Jesteśmy już inną drużyną, lepiej skomunikowaną i zorganizowaną. To młode wilczki, które pokażą się z dobrej strony na boiskach ekstraklasy. Celem jest rozwijać i wprowadzać ich na salony. Powinni dobijać do takich jak Piątek, Jach, Jagiełło, Fila czy Żukowski, Wszołek czy Teodorczyk. Nie sposób mi wszystkich wymienić, ale tu jest potencjał, aby kolejni się pokazali i podnosili wartość drużyny.

Jesteście sztabem, który najbardziej w Polsce mówi o kompetencjach miękkich. I do nich najczęściej się odwołujecie.

To temat, który mnie pochłania. Niedawno zostałem zaproszony na konferencję trenerów UEFA Pro, czyli trenerów ligowych, aby dać wykład właśnie o kompetencjach miękkich. Wiele jest parametrów fizycznych, techniczno-taktycznych, które widzimy, mamy materiały z metodyki i metodologii, a mało mówi się o tych parametrach „niewidzialnych” i trudnych do zmierzenia. Nie ma idealnego trenera, jesteśmy – jako szkoleniowcy – różni, więc nie ma gotowych recept, uniwersalnych dla wszystkich. Dlatego ja opowiadałem o kompetencjach miękkich na bazie własnych doświadczeń: jak buduję i zarządzam sztabem czy drużynami, jaki jest współczesny zawodnik, a jakie było poprzednie pokolenie. Dochodzą nowe technologie, a trenerzy mają w klubach różne warunki pracy. Czas leci, a świat się zmienia. Jest szerokie spektrum używania tych kompetencji miękkich. Uważam, że dzisiaj praca trenera na topowym poziomie to bardziej praca nad głowami piłkarzy niż ich nogami. Dotarcie do ich umysłów. Komunikacja, komunikowanie się ze starszym, młodszym, drużyną, mediami. Trzeba mieć plan na drużynę to jedno, ale umieć go opowiedzieć piłkarzom, mediom, czy przed zarządem to inna rzecz. Jest mnóstwo kompetencji miękkich, bez których trener nie wejdzie na odpowiedni poziom, mimo że jest doskonale przygotowany i ma wszelkie kompetencje twarde. To hardware i software. Bez pewnych umiejętności trener nie pokaże pełni swoich możliwości.

I jak konkretnie to wykorzystywaliście w pracy z młodymi chłopakami?

Dużo czasu poświęcamy na zbudowanie świadomości, wyposażenie piłkarza w wiedzę, aby on sam wiedział, co ma robić. Na przykład traciliśmy gole w końcówkach meczów. Ktoś może od razu powiedzieć z boku, co się dzieje, a my wolimy zapytać graczy i poszukać konkretnych strategii radzenia sobie w końcówkach spotkań. Pracujemy nad tym z Paweł Habratem. Coś co było problemem, może nagle stać się naszą mocną stronę i możemy stać się wtedy silni. Rola trenera to sprawianie, że drużyna będzie samodzielna i zagra nawet bez trenera. To jest moja misja. Aby zawodnik mógł podejmować decyzje sam i funkcjonować na boisku bez podpowiedzi szkoleniowca. Mamy wiele różnych sposobów team buildingu. Zawodnicy dostają od nas zabawy i gry na polepszenie jakości współpracy. Np. jakiś czas temu podzieliliśmy piłkarzy na grupy, wyobraziliśmy sobie mecz Zagłębia z Liverpoolem i oni dostali konkretne zadania taktyczne, aby rywali zatrzymać. Mieli omówić zagadnienia z defensywy albo ofensywy, zagrać przeciwko konkretnemu systemowi. Po naradzie w małych grupach, jeden z nich przedstawiał to jako trener. Oczywiście było w tym dużo zabawy, humoru, dociekliwe pytania, dlaczego ktoś ma zatrzymać Salaha czy Firmino. Ale zawodnicy wcielali się w różne role, to też ukryte dzielenie się odpowiedzialnością. Ośmielenie zawodników, aby poczuli, że to też ich pomysł i też mają coś do powiedzenia. Wtedy odpowiedzialność spływa na wszystkich i oni też czują się gospodarzami w grupie. Trzeba też pamiętać i to jest klucz w kompetencjach miękkich, że jesteśmy różnymi typami osobowości. I do każdego trzeba podejść inaczej. Mamy introwertyków, ekstrawertyków, kinematyków. Takich, którym trzeba pokazać coś na liczbach. Takich, których trzeba prowadzić za rękę na boisku. Takich, którym trzeba np. pokazać animację, żeby zrozumieli o co trenerowi chodzi.

Dzielicie ich konkretnie, by dostosować narzędzia do każdego z nich?

Oczywiście, stosujemy różne możliwości. Trzeba pamiętać, że jeden wykład nie trafi do każdego. Mamy różne typy percepcji i przyswajania wiedzy. Jeden umysł jest matematyczny, drugi humanistyczny, jeden woli analizę na liczbach, drugi na obrazkach, trzeci na czymś innym. Mamy to dobrze zbadane. Miękkie kompetencje to też używanie nowych technologii. Mamy świat gier, bo to jest tzw. pokolenie kciuka, czyli grające na konsolach. Musimy więc sprzedawać im atrakcyjny obraz, do którego są przyzwyczajeni w grach, bo zawodnicy nie pójdą za trenerem i nie uwierzą mu, jeśli będziemy używać pożółkłych slajdów. To musi być atrakcyjne. To też chcę na kursach pokazywać. To nie jest jakaś forma mentorstwa trenera Stokowca, ale przykłady z moich doświadczeń. Mam za sobą około stu takich ogólnokrajowych wykładów, na konferencje przychodziły tysiące trenerów. Lubię dzielić się wiedzą, bo wiem, że nic nie trwa wiecznie. Kiedyś ktoś dzielił się wiedzą ze mną, więc sam też chcę to wykorzystać. Trzeba mieć otwartą głowę, bo świat nie stoi w miejscu. To, co robiliśmy 10 lat temu, może być już nieaktualne. Zresztą miękkie kompetencje to też dzielenie się.

KGHM Zaglebie Lubin - Rakow Czestochowa

KGHM Zaglebie Lubin - Slask Wroclaw 

Piast Gliwice - KGHM Zaglebie Lubin

Zagłębie Lubin ma jedną z najmłodszych drużyn w lidze ze średnią wieku 23,5 lat, do tego jedną z najbardziej polskich szatni. To kierunek, jaki obrali Miedziowi na przyszłość po dotkliwej walce o utrzymanie. Z ich trenerem Piotrem Stokowcem rozmawiamy o kompetencjach miękkich, mechanizmach szatni, sposobach team builduingowych, a także planach na odbudowę marki Zagłębia. „Jest wiele danych pokazujących grę zawodnika, możemy go obejrzeć w akcji na boisku, przejrzeć osiągnięcia, ale niewiele jest danych mówiących o kompetencjach miękkich, np. jego cechach psychologicznych. Dlatego tak się na tym skupiamy” – tłumaczy 50-letni trener.

Stokowiec: Świat się zmienił. Dzisiaj największym problemem każdego zespołu jest komunikacja (WYWIAD)

Podziel się lub zapisz

Polecane